Συλλογές
Τίτλος Οικονομική μεγέθυνση και ανθρώπινο κεφάλαιο
Δημιουργός Κανιγαρίδης, Νικόλαος
Συντελεστής Φιλιππόπουλος, Απόστολος
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης
Τύπος Text
Φυσική περιγραφή 96σ.
Γλώσσα el
Περίληψη Στις αρχικές θεωρίες οικονομικής μεγέθυνσης η συνάρτηση παραγωγής βασίζονταν μόνο στην ποσότητα του ανθρώπινου δυναμικού και δεν λαμβάνονταν υπόψη οι ποιοτικές διαφοροποιήσεις του ανθρώπινου δυναμικού όπως αυτές είναι εκφρασμένες από το ανθρώπινο κεφάλαιο που είναι ενσωματωμένο στο εργατικό δυναμικό. Παρόλ'αυτα η ποσότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου η οποία έχει συσσωρευτεί στο εργατικό δυναμικό επηρεάζει άμεσα την παραγωγή, καθώς το ανθρώπινο κεφάλαιο αυξάνει την παραγωγικότητα του ίδιου του εργάτη που το έχει αλλά ταυτόχρονα αυξάνει και την παραγωγικότητα των υπολοίπων εργαζομένων οι οποίοι έρχονται σε επαφή μαζί του. Μάλιστα είναι τόσο μεγάλη η σημασία του ανθρώπινου κεφαλαίου στις σύγχρονες οικονομίες που ένας από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς του ανθρώπινου κεφαλαίου είπε για αυτό :«η απόκτηση χρήσιμων εξειδικεύσεων και γνώσεων είναι μια μορφή κεφαλαίου που κατά ένα σημαντικό μέρος είναι το προϊόν σκόπιμης επενδυτικής προσπάθειας και το οποίο στις δυτικές κοινωνίες έχει αυξηθεί με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς από ότι το φυσικό κεφάλαιο. Αυτή η αύξηση μπορεί να είναι το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό γνώρισμα του οικονομικού συστήματος» .Ένας ορισμός του ανθρώπινου κεφαλαίου κατάλληλος για τις οικονομικές θεωρίες είναι ο ακόλουθος: «Ανθρώπινο κεφάλαιο είναι οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι άλλες ενσωματωμένες στα άτομα ιδιότητες οι οποίες σχετίζονται με την οικονομική δράση» . Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό ως ανθρώπινο κεφάλαιο δεν νοείται απλώς το επίπεδο εκπαίδευσης, αλλά το σύνολο των δεξιοτήτων που μπορεί να βάλει το άτομο σε παραγωγική χρήση. Έτσι ορισμένες δραστηριότητες που βελτιώνουν την ποιότητα του εργατικού δυναμικού είναι η εκπαίδευση, η κατάρτιση στον χώρο εργασίας, η καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, η συνεργασία με άλλους εργάτες που διαθέτουν περισσότερο ανθρώπινο κεφάλαιο.Το ανθρώπινο κεφάλαιο εκτός από τα παραπάνω οικονομικά οφέλη έχει και άλλες θετικές επιδράσεις για την κοινωνία. Αφού η βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου έχει ως συνέπεια την βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς του ατόμου πράγμα το οποίο οδηγεί στον περιορισμό του εγκλήματος, την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης, την αύξηση της πολιτικής συμμετοχής και της συμμετοχής στα κοινά και γενικότερα στην κοινωνική συνοχή. Η βελτίωση όλων αυτών των παραγόντων οδηγεί σε ένα δεύτερο στάδιο στην δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών, δημιουργία συνθηκών ασφάλειας που με την σειρά τους λειτουργούν ενισχυτικά στην οικονομική μεγέθυνση της οικονομίας.Όλα αυτά το οφέλη άρχισαν να τα αντιλαμβάνονται οι θεωρητικοί της οικονομικής μεγέθυνσης και να λαμβάνουν υπόψη τους το ανθρώπινο κεφάλαιο επειδή αυτό επηρεάζει την οικονομική μεγέθυνση με τους ακόλουθους τρόπους.Πρώτον, η βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου οδηγεί στην βελτίωση της παραγωγικότητας των εργαζομένων. Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι η σημαντικότερη πηγή καινοτομικών δραστηριοτήτων και πηγή βασικής γνώσης που αυτά τα δυο μαζί συμβάλλουν στην βελτίωση του επιπέδου της τεχνολογίας. Δεύτερον, η βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου κάνει ευκολότερη την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και γνώσεων που έχουν ανακαλυφθεί αλλού. Τρίτον, η συνεργασία που υπάρχει μεταξύ των εργατών στο χώρο εργασίας οδηγεί στην αύξηση της παραγωγικότητας των ατόμων που έρχονται σε επαφή με άτομα που έχουν υψηλά αποθέματα ανθρωπίνου κεφαλαίου. Ένα πρόβλημα όμως που υπάρχει με το ανθρώπινο κεφάλαιο αφορά τον τρόπο μέτρησης του αποθέματος του. Αυτό το πρόβλημα προκύπτει εξαιτίας των ποιοτικών χαρακτηριστικών του ανθρώπινου κεφαλαίου και έχει ως συνέπεια να μην συλλαμβάνεται ακριβώς το εύρος, οι μεταβολές και οι επιπτώσεις του ανθρώπινου κεφαλαίου. Συγκεκριμένα τα υπάρχοντα στατιστικά δεδομένα μετρούν τις δαπάνες για εκπαίδευση, κατάρτιση ή τα χρόνια εκπαίδευσης του πληθυσμού ή των αριθμών των ατόμων που παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα. Όμως όλα αυτά μετρούν τις εισροές για την απόκτηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και όχι τις εκροές, δηλαδή το πόσο πραγματικά αυξήθηκε το ανθρώπινο κεφάλαιο έτσι ώστε να είναι δυνατή η εκτίμηση του μεγέθους των πιθανών θετικών επιδράσεων στην οικονομική μεγέθυνση. Η υλη που θα παρουσιαστεί σε αυτήν την εργασία κατανέμεται σε πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο θα παρουσιαστεί ένα υπόδειγμα με έναν τομέα παραγωγής όπου για την παραγωγή του τελικού προϊόντος απαιτείται τόσο το ανθρώπινο όσο και το φυσικό κεφάλαιο. Σε αυτό το υπόδειγμα γίνεται η υπόθεση ότι η τεχνολογία παραγωγής των τελικών προϊόντων είναι ίδια με αυτήν της παραγωγής ανθρώπινου κεφαλαίου.Στο δεύτερο κεφάλαιο η ανάλυση προχωράει ένα βήμα παραπάνω αφού παρουσιάζεται ένα υπόδειγμα στο οποίο η παραγωγή απαιτεί ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο αλλά αυτήν την φορά γίνεται η υπόθεση ότι το τελικό προϊόν παράγεται με διαφορετική τεχνολογία σε σχέση με το ανθρώπινο. Συγκεκριμένα, η παραγωγή του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι εντάσεως ανθρωπίνου κεφαλαίου, ενώ των τελικών προϊόντων είναι εντάσεως φυσικού κεφαλαίου.Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ένα υπόδειγμα με ανθρώπινο κεφάλαιο και εξωτερικότητες. Αυτό το υπόδειγμα αναδεικνύει ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ανθρώπινου κεφαλαίου, δηλαδή ότι αυξάνεται η παραγωγικότητα των ατόμων που έρχονται σε επαφή με έξυπνους ανθρώπους. Σε αυτό το κεφάλαιο θα παρουσιαστεί το πρόβλημα του κοινωνικού σχεδιαστή αλλά και της αποκεντρωμένης οικονομίας. Η διάσταση που υπάρχει μεταξύ των δυο προβλημάτων δημιουργεί τις προϋποθέσεις παρέμβασης του κράτους στα αποτελέσματα που προκύπτουν από την αγορά.Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται πάλι ένα υπόδειγμα με εξωτερικότητες, αλλά αυτή την φορά οι εξωτερικότητες επηρεάζουν την συσσώρευση του ανθρώπινου κεφαλαίου και όχι την συνάρτηση παραγωγής όπως συμβαίνει με το προηγούμενο υπόδειγμα. Με βάση αυτό το υπόδειγμα στην συνέχεια διενεργείται ανάλυση πολιτικής. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται οι επιδράσεις στην ευημερία και στην μεγέθυνση που προκαλούνται υπό διαφορετικά καθεστώτα χρηματοδότησης των δαπανών για δημόσια εκπαίδευση. Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται κάποια αποτελέσματα οικονομετρικών ερευνών που αφορούν την οικονομική μεγέθυνση. Αρχικά θα παρουσιαστούν αποτελέσματα από μια παλινδρόμηση που συσχετίζει τους μακροχρονίους ρυθμούς μεγέθυνσης με ένα σύνολο ερμηνευτικών μεταβλητών. Εν συνεχεία παρουσιάζονται δυο μεθοδολογίες βάσει των οποίων μπορούμε να προσδιορίσουμε ποιες ερμηνευτικές μεταβλητές είναι σημαντικές για την οικονομική μεγέθυνση.
Λέξη κλειδί Οικονομική μεγέθυνση
Ανθρώπινο κεφάλαιο
Φυσικό κεφάλαιο
Παραγωγικότητα
Ημερομηνία 25-01-2009
Άδεια χρήσης https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/