AUEB Library - Digital Repository

PYXIDA Institutional Repository
and Digital Library

Username
Password

Collections :	Ιδρυματικό Αποθετήριο ΟΠΑ / AUEB Institutional Repository Σχολή Οικονομικών Επιστημών / School of Economics Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης / Department of Economics Μεταπτυχιακές Εργασίες / Postgraduate dissertations

Title :	Ανταγωνισμός και συγκέντρωση στην ελληνική τραπεζική αγορά

Creator :	Μανωλής, Εμμανουήλ

Contributor :	Κορλίρας, Παναγιώτης (Επιβλέπων καθηγητής) Κατσουλάκος, Ιωάννης (Εξεταστής) Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης (Degree granting institution)

Type :	Text

Extent :	94σ.

Language :	el

Identifier :	http://www.pyxida.aueb.gr/index.php?op=view_object&object_id=3420

Abstract :	Στην σύγχρονη εποχή, η διάρθρωση αγοράς, ο ανταγωνισμός και οι δυναμικές σχέσεις μεταξύ τραπεζών και άλλων οργανισμών χαρακτηρίζουν το ελληνικό χρηματοοικονομικό σύστημα ενώ αποτελούν μια δέσμη μεταβλητών πολιτικής για την οικονομική και πολιτική ηγεσία της χώρας. Μετά από μια σειρά πολιτικοοικονομικών γεγονότων όπως η απελευθέρωση και η εναρμόνιση της εθνικής μας οικονομικής πολιτικής με εκείνη της Ε.Ε., η υιοθέτηση της Δεύτερης Τραπεζικής Οδηγίας και άλλων κοινοτικών οδηγιών την περασμένη δεκαετία αλλά και εισαγωγή του Ευρώ επιτάχυναν το μετασχηματισμό του ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού συστήματος γενικότερα και έχουν αλλάξει άρδην το status quo της ελληνικής τραπεζικής αγοράς μέσω των ολικών ή μερικών ιδιωτικοποιήσεων των τραπεζών. Επιπλέον, η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην πληροφορική και στις τηλεπικοινωνίες τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την εξασθένηση του διαμεσολαβητικού ρόλου των τραπεζών και την ενίσχυση του χρηματοδοτικού ρόλου των κεφαλαιαγορών καθιστούν τις αγορές πιο διεκδικούμενες. Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας καλούνται να αντιμετωπίσουν τον αυξημένο εγχώριο και διεθνή ανταγωνισμό που μεταβάλλει την δομή της ελληνικής τραπεζικής αγοράς και πιέζει τις τράπεζες για αύξηση της κερδοφορία και της αποτελεσματικότητας τους, με στόχο όχι μονό την μακροχρόνια ανάπτυξη αλλά και την βιωσιμότητα τους. Παρά τις σημαντικές αυτές εξελίξεις, υπάρχει μικρή ερευνητική δραστηριότητα που αποσκοπεί στον χαρακτηρισμό του τραπεζικού τομέα από μικροοικονομική και πιο συγκεκριμένα διαρθρωτική σκοπιά. Συγκεκριμένα, η δομή και η συγκέντρωση μιας χρηματοοικονομικής αγοράς δεν είναι σημαντική μόνο για την πραγματοποίηση και ανάπτυξη εμπειρικών μοντέλων και ερευνών που στόχο έχουν την θεωρητική της τεκμηρίωση βασιζόμενες στην εφαρμογή των εργαλείων της Βιομηχανικής Οργάνωσης, αλλά παρέχει και πρακτικό αντίκρισμα. Τα συμπεράσματα είναι χρήσιμα για την χάραξη ορθής δημόσιας πολιτικής που αποσκοπεί στην αύξηση της κοινωνικής ευημερίας και την βέλτιστη κατανομή χρηματοδοτικών πόρων έτσι ώστε να ενθαρρύνονται οι πρωτοβουλίες των θεσμικών επενδυτών και του ευρύτερου επενδυτικού κοινού για λήψη επενδυτικών δανείων. Αυτά με την σειρά τους, εφόσον χορηγηθούν προς την σωστή κατεύθυνση, θα οδηγήσουν σε αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας και μετέπειτα στην μακροχρόνια ανάπτυξη της. Στην παρούσα έρευνα, σκοπός μας δεν είναι η επεξήγηση και η ανάλυση των παραπάνω μακροοικονομικών επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία αλλά η όσο το δυνατόν πληρέστερη ερμηνεία και εφαρμογή των βασικών εργαλείων της Βιομηχανικής Οργάνωσης πάνω στα μεγέθη της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Στο Α' μέρος καλούμαστε να αναλύσουμε την έννοια του ανταγωνισμού της ελληνικής τραπεζικής αγοράς μέσα από το πρίσμα των συγχωνεύσεων και εξαγορών (Σ&Ε) των ελληνικών τραπεζών που δραστηριοποιούνται εγχωρίως και του τεχνολογικού τους ανταγωνισμού. Πιστεύουμε ότι οι προηγούμενοι δύο παράγοντες μπορούν να ερμηνεύσουν σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστική συμπεριφορά των τραπεζών αν λάβουμε υπόψη τα μεγάλα κύματα Σ&Ε που έλαβαν χώρα στην ελληνική τραπεζική αγορά και την εμφάνιση των τραπεζικών καινοτομιών, ως μια σημαντική μεταβλητή στην χάραξη του στρατηγικού σχεδιασμού των μεγαλύτερων, κυρίως, τραπεζικών ιδρυμάτων της χώρας την τελευταία δεκαπενταετία. Για τους παραπάνω λόγους, η εξέταση των αιτιών, των κινήτρων, των μορφών των συγχωνεύσεων και εξαγορών καθώς και η παρουσίαση των τραπεζικών καινοτομιών κρίνονται απαραίτητες σε αυτό το μέρος. Στο Β' μέρος της εργασίας πρόθεση μας είναι η θεωρητική τεκμηρίωση και εξειδίκευση των υποδειγμάτων που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε πάνω στην ελληνική τραπεζική αγορά. Με αλλά λόγια, μια προσεκτική επιλογή των concentration ratios και των μεγεθών μέτρησης της συγκέντρωσης στην ελληνικό τραπεζικό κλάδο θα ολοκληρώσει την ανάλυση του πρώτου μέρους και θα μας δώσει τα απαραίτητα συμπεράσματα για τον χαρακτηρισμό του ελληνικού τραπεζικού κλάδου. Για να επιτευχθούν τα παραπάνω θα χρησιμοποιηθεί το θεωρητικό εργαλείο της συγκέντρωσης του δείκτη των Herfindahl-Hirschman και ο λόγος συγκέντρωσης k επιχειρήσεων που αναφέρεται στο άθροισμα των δεικτών των k μεγαλύτερων τραπεζών στην αγορά. Οι παραπάνω δείκτες υπολογίζονται με βάση τους ισολογισμούς των τραπεζών που δημοσιεύει η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών (Ε.Ε.Τ.). Μια προσέγγιση στους ορισμούς της διάρθρωσης αγοράς, του δυναμικού ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών μέσω διαφόρων στρατηγικών και της μονοπωλιακής δύναμης Lerner θα θεωρηθεί εξίσου σημαντική. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει ναι υπογραμμιστεί ότι οι κεντρικές έννοιες του ανταγωνισμού και της συγκέντρωσης συνήθως δεν διαχωρίζονται αλλά αλληλοσυμπληρώνονται. Στην εργασία αυτή, τα μεγέθη αυτά θα εξετασθούν ξεχωριστά, για λόγους διευκόλυνσης και καλύτερης παρουσίασης των πορισμάτων της ανάλυσης. Στο προτελευταίο μέρος της ανάλυσης μας θα παρουσιάσουμε τις βασικές λειτουργίες διαχείρισης των στοιχείων του ισολογισμού που αναλαμβάνονται από τους managers και τις διοικήσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων, καθώς και τους περιορισμούς που προέρχονται από το ρυθμιστικό πλαίσιο που επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις συμφωνίες διεθνών οργανισμών όπως εκείνη του Basel Accord. Μια εργασία που σκοπό έχει να ερμηνεύσει τον ανταγωνισμό των τραπεζικών ιδρυμάτων και την επίδραση του στην συγκέντρωση της χρηματοοικονομικής αγοράς, θεωρείται ημιτελής εάν δεν περιλαμβάνει και τους αντικειμενικούς σκοπούς των επιχειρήσεων, τα μέσα εφαρμογής τους και τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Τέλος, σαν επίλογο της εργασίας, παρουσιάζεται η σύνοψη των συμπερασμάτων της ανάλυσης, σχετικά με το πώς και πόσο έχει μεταβληθεί η δομή της ελληνικής τραπεζικής αγοράς και η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων σε διεθνές επίπεδο και πως εκτιμάται η προοπτική της αγοράς στο εγγύς μέλλον. Χρήσιμη, επιπλέον, είναι και μια αναφορά του ρόλου των τραπεζών στην ελληνική οικονομία και των πιθανών συνεπειών στην ευημερία του νοικοκυριού, των επιχειρήσεων και του κρατικού τομέα από μια μεταβολή της συγκέντρωσης της τραπεζικής αγοράς.

Abstract :

Στην σύγχρονη εποχή, η διάρθρωση αγοράς, ο ανταγωνισμός και οι δυναμικές σχέσεις μεταξύ τραπεζών και άλλων οργανισμών χαρακτηρίζουν το ελληνικό χρηματοοικονομικό σύστημα ενώ αποτελούν μια δέσμη μεταβλητών πολιτικής για την οικονομική και πολιτική ηγεσία της χώρας. Μετά από μια σειρά πολιτικοοικονομικών γεγονότων όπως η απελευθέρωση και η εναρμόνιση της εθνικής μας οικονομικής πολιτικής με εκείνη της Ε.Ε., η υιοθέτηση της Δεύτερης Τραπεζικής Οδηγίας και άλλων κοινοτικών οδηγιών την περασμένη δεκαετία αλλά και εισαγωγή του Ευρώ επιτάχυναν το μετασχηματισμό του ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού συστήματος γενικότερα και έχουν αλλάξει άρδην το status quo της ελληνικής τραπεζικής αγοράς μέσω των ολικών ή μερικών ιδιωτικοποιήσεων των τραπεζών. Επιπλέον, η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην πληροφορική και στις τηλεπικοινωνίες τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την εξασθένηση του διαμεσολαβητικού ρόλου των τραπεζών και την ενίσχυση του χρηματοδοτικού ρόλου των κεφαλαιαγορών καθιστούν τις αγορές πιο διεκδικούμενες. Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας καλούνται να αντιμετωπίσουν τον αυξημένο εγχώριο και διεθνή ανταγωνισμό που μεταβάλλει την δομή της ελληνικής τραπεζικής αγοράς και πιέζει τις τράπεζες για αύξηση της κερδοφορία και της αποτελεσματικότητας τους, με στόχο όχι μονό την μακροχρόνια ανάπτυξη αλλά και την βιωσιμότητα τους. Παρά τις σημαντικές αυτές εξελίξεις, υπάρχει μικρή ερευνητική δραστηριότητα που αποσκοπεί στον χαρακτηρισμό του τραπεζικού τομέα από μικροοικονομική και πιο συγκεκριμένα διαρθρωτική σκοπιά. Συγκεκριμένα, η δομή και η συγκέντρωση μιας χρηματοοικονομικής αγοράς δεν είναι σημαντική μόνο για την πραγματοποίηση και ανάπτυξη εμπειρικών μοντέλων και ερευνών που στόχο έχουν την θεωρητική της τεκμηρίωση βασιζόμενες στην εφαρμογή των εργαλείων της Βιομηχανικής Οργάνωσης, αλλά παρέχει και πρακτικό αντίκρισμα. Τα συμπεράσματα είναι χρήσιμα για την χάραξη ορθής δημόσιας πολιτικής που αποσκοπεί στην αύξηση της κοινωνικής ευημερίας και την βέλτιστη κατανομή χρηματοδοτικών πόρων έτσι ώστε να ενθαρρύνονται οι πρωτοβουλίες των θεσμικών επενδυτών και του ευρύτερου επενδυτικού κοινού για λήψη επενδυτικών δανείων. Αυτά με την σειρά τους, εφόσον χορηγηθούν προς την σωστή κατεύθυνση, θα οδηγήσουν σε αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας και μετέπειτα στην μακροχρόνια ανάπτυξη της. Στην παρούσα έρευνα, σκοπός μας δεν είναι η επεξήγηση και η ανάλυση των παραπάνω μακροοικονομικών επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία αλλά η όσο το δυνατόν πληρέστερη ερμηνεία και εφαρμογή των βασικών εργαλείων της Βιομηχανικής Οργάνωσης πάνω στα μεγέθη της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Στο Α' μέρος καλούμαστε να αναλύσουμε την έννοια του ανταγωνισμού της ελληνικής τραπεζικής αγοράς μέσα από το πρίσμα των συγχωνεύσεων και εξαγορών (Σ&Ε) των ελληνικών τραπεζών που δραστηριοποιούνται εγχωρίως και του τεχνολογικού τους ανταγωνισμού. Πιστεύουμε ότι οι προηγούμενοι δύο παράγοντες μπορούν να ερμηνεύσουν σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστική συμπεριφορά των τραπεζών αν λάβουμε υπόψη τα μεγάλα κύματα Σ&Ε που έλαβαν χώρα στην ελληνική τραπεζική αγορά και την εμφάνιση των τραπεζικών καινοτομιών, ως μια σημαντική μεταβλητή στην χάραξη του στρατηγικού σχεδιασμού των μεγαλύτερων, κυρίως, τραπεζικών ιδρυμάτων της χώρας την τελευταία δεκαπενταετία. Για τους παραπάνω λόγους, η εξέταση των αιτιών, των κινήτρων, των μορφών των συγχωνεύσεων και εξαγορών καθώς και η παρουσίαση των τραπεζικών καινοτομιών κρίνονται απαραίτητες σε αυτό το μέρος. Στο Β' μέρος της εργασίας πρόθεση μας είναι η θεωρητική τεκμηρίωση και εξειδίκευση των υποδειγμάτων που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε πάνω στην ελληνική τραπεζική αγορά. Με αλλά λόγια, μια προσεκτική επιλογή των concentration ratios και των μεγεθών μέτρησης της συγκέντρωσης στην ελληνικό τραπεζικό κλάδο θα ολοκληρώσει την ανάλυση του πρώτου μέρους και θα μας δώσει τα απαραίτητα συμπεράσματα για τον χαρακτηρισμό του ελληνικού τραπεζικού κλάδου. Για να επιτευχθούν τα παραπάνω θα χρησιμοποιηθεί το θεωρητικό εργαλείο της συγκέντρωσης του δείκτη των Herfindahl-Hirschman και ο λόγος συγκέντρωσης k επιχειρήσεων που αναφέρεται στο άθροισμα των δεικτών των k μεγαλύτερων τραπεζών στην αγορά. Οι παραπάνω δείκτες υπολογίζονται με βάση τους ισολογισμούς των τραπεζών που δημοσιεύει η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών (Ε.Ε.Τ.). Μια προσέγγιση στους ορισμούς της διάρθρωσης αγοράς, του δυναμικού ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών μέσω διαφόρων στρατηγικών και της μονοπωλιακής δύναμης Lerner θα θεωρηθεί εξίσου σημαντική. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει ναι υπογραμμιστεί ότι οι κεντρικές έννοιες του ανταγωνισμού και της συγκέντρωσης συνήθως δεν διαχωρίζονται αλλά αλληλοσυμπληρώνονται. Στην εργασία αυτή, τα μεγέθη αυτά θα εξετασθούν ξεχωριστά, για λόγους διευκόλυνσης και καλύτερης παρουσίασης των πορισμάτων της ανάλυσης. Στο προτελευταίο μέρος της ανάλυσης μας θα παρουσιάσουμε τις βασικές λειτουργίες διαχείρισης των στοιχείων του ισολογισμού που αναλαμβάνονται από τους managers και τις διοικήσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων, καθώς και τους περιορισμούς που προέρχονται από το ρυθμιστικό πλαίσιο που επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις συμφωνίες διεθνών οργανισμών όπως εκείνη του Basel Accord. Μια εργασία που σκοπό έχει να ερμηνεύσει τον ανταγωνισμό των τραπεζικών ιδρυμάτων και την επίδραση του στην συγκέντρωση της χρηματοοικονομικής αγοράς, θεωρείται ημιτελής εάν δεν περιλαμβάνει και τους αντικειμενικούς σκοπούς των επιχειρήσεων, τα μέσα εφαρμογής τους και τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Τέλος, σαν επίλογο της εργασίας, παρουσιάζεται η σύνοψη των συμπερασμάτων της ανάλυσης, σχετικά με το πώς και πόσο έχει μεταβληθεί η δομή της ελληνικής τραπεζικής αγοράς και η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων σε διεθνές επίπεδο και πως εκτιμάται η προοπτική της αγοράς στο εγγύς μέλλον. Χρήσιμη, επιπλέον, είναι και μια αναφορά του ρόλου των τραπεζών στην ελληνική οικονομία και των πιθανών συνεπειών στην ευημερία του νοικοκυριού, των επιχειρήσεων και του κρατικού τομέα από μια μεταβολή της συγκέντρωσης της τραπεζικής αγοράς.

Subject :	Ανταγωνισμός Τράπεζα Συγχώνευση επιχειρήσεων Ολιγοπώλιο Αποδοτικότητα Ισολογισμός Ελλάδα Competition Bank Mergers Oligopoly Efficiency Balance sheet Greece

Date Issued :	13-01-2006

Licence :

File: Manolis_2006.pdf

Type: application/pdf

Login