| Abstract : | Είναι γεγονός ότι μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η άσκηση μακροοικονομικής πολιτικής μέσα από τον συνδυασμό νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής βοήθησε τις χώρες να ανακάμψουν και να μπουν σε τροχιά σταθερής και υψηλής ανάκαμψης για την επίτευξη στενότερης συνεργασίας. Η πορεία από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) μέχρι την προσπάθεια για πλήρη πολιτική ολοκλήρωση με σημαντικό σταθμό τη συνθήκη της Λισαβόνας έχει δείξει ότι κύριος άξονας του όλου εγχειρήματος αποτελεί η εξασφάλιση της οικονομικής σύγκλισης των κρατών μελών. Κορωνίδα στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αποτελεί η υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ και η δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Η ΟΝΕ αποτελεί μία ζώνη ενιαίου νομίσματος στο εσωτερικό της ΕΕ. Πρόκειται για μία μορφή οικονομικής ολοκλήρωσης χωρίς προηγούμενο, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι ότι η νομισματική πολιτική καθορίζεται κεντρικά από την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ενώ η δημοσιονομική πολιτική τελεί υπό τη ευθύνη των κρατών μελών, όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες πολιτικές, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων της συνθήκης για την ΕΕ. Η διαχείριση όμως της δημοσιονομικής πολιτικής δεν μπορεί να γίνει χωρίς ορισμένους περιορισμούς και κανόνες, διότι η δημοσιονομική σταθερότητα αποτελεί την εγγύηση για διεξαγωγή της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Όμως από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής της ΟΝΕ έγινε γρήγορα κατανοητό ότι τα κράτη μέλη κατέφευγαν εκτεταμένα στη δημοσιονομική πολιτική για να δημιουργήσουν «ευνοϊκές συνθήκες» (ιδιαίτερα σε εκλογικές περιόδους), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρές πιέσεις στην οικονομία και στην κάλυψη των κριτηρίων του Μάαστριχτ. Για την επιτυχία επομένως του όλου εγχειρήματος της ΟΝΕ θεωρήθηκε απαραίτητη η σύγκλιση του δημοσιονομικού χρέους και ελλείμματος των κρατών που μετείχαν, σε συγκεκριμένα επίπεδα σε σχέση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν τους (ΑΕΠ). Για την αποτροπή εμφάνισης υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και μη διατηρήσιμων χρεών αλλά και για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους όταν εμφανιστούν, υιοθετήθηκε το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), το οποίο συχνά συντέμνεται σε Σύμφωνο Σταθερότητας. Παρόλα αυτά, ενώ η εφαρμογή του ΣΣΑ ξεκίνησε σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, τα προβλήματα δεν άργησαν να φανούν. Οι δημοσιονομικοί κανόνες που κληρονομήθηκαν από τη συνθήκη του Μάαστριχτ άρχισαν να αμφισβητούνται από πολλούς οικονομικούς κύκλους, ακόμη και μετά την πολυσυζητημένη αναθεώρηση το 2005. Σήμερα, δεδομένης της παγκόσμιας ύφεσης, γίνεται επιτακτική η ανάγκη για περαιτέρω αναθεώρηση του Συμφώνου στην κατεύθυνση της ευελιξίας και της μεγαλύτερης διακριτικής ευχέρειας στην άσκηση της εθνικής δημοσιονομικής πολιτικής. Τα θέματα δημιουργίας του ευρώ και του πλαισίου άσκησης της οικονομικής πολιτικής έχουν αποτελέσει αντικείμενο πλήθους μελετών και ερευνών. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να περιγράψει το ρόλο και τη λειτουργία του Συμφώνου ως βασικού εργαλείου στην προσπάθεια δημοσιονομικής σταθεροποίησης και σύγκλισης των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών στη ζώνη του ευρώ. Συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται η έννοια της διατηρησιμότητας της δημοσιονομικής πολιτικής καθώς επίσης και η επιχειρηματολογία Ανάλυση και αξιολόγηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης υπέρ της αναγκαιότητας δημοσιονομικών περιορισμών, έτσι ώστε να γίνουν κατανοητοί ο λόγοι για τους οποίους κρίνεται αναγκαία η υιοθέτηση του Συμφώνου. Στην δεύτερη ενότητα αναλύεται το θεσμικό πλαίσιο του Συμφώνου καθώς επίσης και οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν με την αναθεώρησή του. Στην τρίτη ενότητα επιχειρείται η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Συμφώνου. Γίνεται αναφορά στα αρνητικά στοιχειά από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή του, συμπεριλαμβανομένου των αλλαγών που επέφερε η αναθεώρηση του 2005. Στην τέταρτη ενότητα παρουσιάζονται, με βάση την επισυναπτόμενη βιβλιογραφία, προτάσεις για περαιτέρω μεταρρύθμιση του Συμφώνου. Η πέμπτη και τελευταία ενότητα ασχολείται με την τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Γίνεται μία συγκριτική ανάλυση της εφαρμογής του Συμφώνου στην ευρωζώνη με ιδιαίτερη έμφαση στην Ελλάδα, έτσι ώστε να γίνουν κατανοητοί οι περιορισμοί που αυτό επιφέρει στην πράξη και ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης όπως αυτή που διανύουμε σήμερα.
|
|---|
Copyright © 2013 Library AUEB. All rights reserved.