| Περίληψη : | Η οικονομική μεγέθυνση θεωρείται ένα από τα κυριότερα αντικείμενα με το οποίο ασχολείται η οικονομική επιστήμη λόγω της ασχολίας του με το εισόδημα, τις μεταβολές του και τους παράγοντες που επιδρούν καθοριστικά σε αυτό. Το εισόδημα και ο καθορισμός του είναι το σημαντικότερο θέμα της μακροοικονομικής και αποτελεί το μέτρο εκείνο με το οποίο υπολογίζουμε το επίπεδο διαβίωσης. Όσο πιο υψηλό είναι το εισόδημα ενός ατόμου, τόσο περισσότερα αγαθά μπορεί να αποκτήσει και τόσο περισσότερο βελτιώνεται η ευημερία του.Το εισόδημα εξαρτάται από τη διαχρονική επιλογή μεταξύ κατανάλωσης και επένδυσης ή αποταμίευσης. Επομένως, όλες οι αποφάσεις για το εισόδημα και την ευημερία αφορούν την επιλογή των νοικοκυριών μεταξύ κατανάλωσης και αποταμίευσης με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας τους καθώς επίσης την επιλογή των επιχειρήσεων με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών τους.Η ανάλυση που αφορά όλα τα παραπάνω γίνεται σε επίπεδο μακροοικονομικό. Ωστόσο, τα μέσα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε σχετίζονται με τη μικροοικονομική συμπεριφορά των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι για να γίνει κατανοητό το οικονομικό σύστημα ως προς τη δομή και τη λειτουργία του πρέπει να μελετηθούν όλες οι επιδράσεις σε ένα επίπεδο συνολικό συνδυάζοντας ταυτόχρονα και την αριστοποίηση των αποφάσεων.Παρόλο που το εισόδημα είναι το κύριο εκείνο μέτρο που μας βοηθάει να προσδιορίσουμε την οικονομική μεγέθυνση, μία οικονομία μπορεί να έχει μεγάλο εισόδημα λόγω του απόλυτου μεγέθους της και όχι επειδή οι κάτοικοί της έχουν στη διάθεσή τους υψηλό πραγματικό εισόδημα.Η φύση των επιδράσεων της οικονομικής μεγέθυνσης είναι ο λόγος για τον οποίο η θεωρητική και εμπειρική μελέτη γίνεται σε μακροοικονομικό επίπεδο. Η θεωρητική ανάλυση σχετίζεται με την κατάσταση στην οποία τείνει η οικονομία στον μακροχρόνιο ορίζοντα και τον τρόπο με τον οποίο το καταφέρνει αυτό (steady-state και transitional behavior).Το σύνολο της ανάλυσης θα επικεντρωθεί σε κλασικά και σύγχρονα υποδείγματα οικονομικής μεγέθυνσης, τα οποία θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το μηχανισμό και τους παράγοντες που οδηγούν στην οικονομική μεγέθυνση, όπως την τεχνολογία, το φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, που αφορούν την παραγωγική διαδικασία.Ο Adam Smith (1776), o David Ricardo (1817), o Frank Ramsey και o Joseph Schumpeter (1934) προσπάθησαν και έδωσαν τα βασικά στοιχεία της σύγχρονης θεωρίας της οικονομικής μεγέθυνσης, όπως τις φθίνουσες αποδόσεις, τη συσσώρευση του κεφαλαίου, φυσικού και ανθρώπινου, και τις επιδράσεις της τεχνολογικής βελτίωσης. Η προσπάθεια για την ανάλυση της οικονομικής μεγέθυνσης απέτυχε για δύο λόγους: η μελέτη δυναμικών προβλημάτων, όπως το πρόβλημα της διαχρονικής αριστοποίησης, ήταν σημαντικά δύσκολη λόγω της απουσίας των κατάλληλων εργαλείων και η έλλειψη στατιστικών στοιχείων για την επαλήθευση και τον έλεγχο των θεωριών που αναπτύχθηκαν.Αφετηρία της σύγχρονης θεωρίας της οικονομικής μεγέθυνσης αποτέλεσε η μελέτη που εκπόνησε ο Ramsey (1928) για τη διαχρονική μεγιστοποίηση της χρησιμότητας των νοικοκυριών και των κερδών των επιχειρήσεων. Έπειτα ακολούθησε η παράλληλη δουλειά των Solow και Swan (1956) με τη χρήση της νεοκλασικής συνάρτησης παραγωγής. Η συνάρτηση αυτή παρήγαγε ένα υπόδειγμα το οποίο υποθέτει σύγκλιση των εισοδημάτων και παύση της οικονομικής μεγέθυνσης όταν δεν υπάρχει τεχνολογική πρόοδος. Μέσω της ανάλυσης του Ramsey, οι Cass και Koopmans (1965) κατέστησαν ενδογενή το ρυθμό αποταμίευσης και επέκτειναν με αυτό τον τρόπο το υπόδειγμα του Solow παρόλο που η υπόθεση της εξωγενούς τεχνολογικής προόδου παρέμεινε για να είναι δυνατόν να παραχθεί οικονομική μεγέθυνση.Η οικονομική μεγέθυνση προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών οικονομολόγων με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες μία θεωρία με χαρακτηριστικό τη χρήση υποδειγμάτων ενδογενούς μεγέθυνσης. Τα υποδείγματα αυτά εστίασαν κυρίως στις αύξουσες αποδόσεις, το ανθρώπινο κεφάλαιο, την έρευνα και την ανάπτυξη και τις εξωτερικές οικονομίες. Το βασικό στοιχείο της σύγχρονης οικονομικής μεγέθυνσης είναι ότι η έρευνα που γίνεται για τεχνολογική πρόοδο είναι μία διαδικασία η οποία απαιτεί κόστος. Γι΄ αυτό και τα άτομα θα είναι πρόθυμα να αναλάβουν μία τέτοια δραστηριότητα όταν προσδοκούν ότι θα αποκομίσουν κάποιο όφελος από αυτή. Έχοντας όλα τα παραπάνω υπόψη τους, πολλοί επιστήμονες, όπως ο Romer και o Lucas, προσπάθησαν να δημιουργήσουν τη σύγχρονη θεωρία της ενδογενούς οικονομικής μεγέθυνσης.Αρχικά, θα παρουσιαστούν τα υποδείγματα εξωγενούς οικονομικής μεγέθυνσης, και πιο συγκεκριμένα εκείνα των Solow-Swan και Ramsey, ενώ στη συνέχεια, θα μελετηθούν, το υπόδειγμα ΑΚ, η συσσώρευση ανθρωπίνου κεφαλαίου, οι εξωτερικότητες σύμφωνα με τον Romer, το μοντέλο της έρευνας-ανάπτυξης (R & D) και η πρόοδος που σχετίστηκε με την περιβαλλοντική μόλυνση, και προσεγγίστηκε τόσο από το ΑΚ όσο και από το Schumpeterian υπόδειγμα, αλλά και από τον Barro. Αυτά αποδεικνύουν την ύπαρξη της ενδογενούς μεγέθυνσης.Είναι γεγονός ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης ανάμεσα στις χώρες διαφέρουν κατά πολύ στη μακροχρόνια περίοδο και αυτό φαίνεται μέσα από εμπειρικές μελέτες. Μάλιστα, τα τελευταία σαράντα χρόνια, οι παρατηρούμενες μεταβολές στους ρυθμούς ανάπτυξης παρουσίασαν δραματικές διαφορές ως προς το μέσο όρο ζωής των κατοίκων μίας χώρας και συσχετίστηκαν με ένα σύνολο ποσοτικών ερμηνευτικών μεταβλητών. Ένα από τα στοιχεία αυτού του συνόλου είναι ένας όρος καθαρής σύγκλισης, με θετική επίδραση στην ανάπτυξη όταν το αρχικό επίπεδο του πραγματικού κατά κεφαλήν ρυθμού βελτίωσης είναι χαμηλό σχετικά με το αρχικό ποσοστό του ανθρώπινου κεφαλαίου για τη διαμόρφωση του μορφωτικού επιπέδου και της προσδοκίας για ζωή αλλά και σχετικά με όλες τις ερμηνευτικές μεταβλητές που περιλαμβάνουν πολιτικές και εθνικά χαρακτηριστικά. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί και να τονιστεί ότι οι χώρες που διαθέτουν υψηλότερο αρχικό κεφάλαιο συγκλίνουν ταχύτερα στο σημείο της σταθερής κατάστασης.
|
|---|
Copyright © 2013 Βιβλιοθήκη Ο.Π.Α. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.