| Περίληψη : | Στις μέρες μας όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για τα λεγόμενα επιχειρηματικά οικοσυστήματα («Business Ecosystems»). Η έννοια, η οποία έχει τις ρίζες της στα φυσικά οικοσυστήματα, επιδιώκει να περιγράψει τη λειτουργία των επιχειρήσεων στο πλαίσιο οικοσυστημάτων, δηλαδή όχι σε «αποκομμένες» συνθήκες ανταγωνισμού όπως συμβαίνει - σε μεγάλο βαθμό - με την παραδοσιακή στρατηγική θεώρηση. Από τις απαρχές της συγκεκριμένης θεωρίας έως σήμερα, τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα έχουν αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο προκειμένου να μελετηθούν ποικίλες διαστάσεις της παγκόσμιας οιικονομίας, εξετάζοντας κλάδους από τις νέες τεχνολογίες έως την αυτοκινητοβιομηχανία και τον χάλυβα. Ωστόσο, διαπιστώνεται ότι το συγκεκριμένο ερευνητικό μοντέλο έχει αξιοποιηθεί σε μικρότερο βαθμό αναφορικά με το αντικείμενο του τουρισμού. Ως εκ τούτου, στην παρούσα μελέτη επιδιώξαμε να αξιοποιήσουμε το προαναφερθέν εργαλείο στρατηγικής προσέγγισης, προκειμένου να διαπιστώσουμε κατά πόσο μπορεί να τύχει εφαρμογής στον ελληνικό τουρισμό. Το εγχείρημα είναι ιδιαίτερης σημασίας, δεδομένου ότι πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια η οποία γίνεται αναφορικά με τη χρήση του εν λόγω μοντέλου συνδυαστικά με το αντικείμενο του ελληνικού τουρισμού. Πέραν όμως αυτού του βασικού στόχου, η μελέτη μας επεκτάθηκε θέτοντας αρκετά ερευνητικά ερωτήματα. Ειδικότερα, μέσω του πλαισίου («framework») το οποίο έχουμε αναπτύξει, επιχειρήσαμε να κατανοήσουμε αν πράγματι ο ελληνικός τουρισμός αποτελεί ένα επιχειρηματικό οικοσύστημα. Αν ναι, υπάρχει κάποιο όραμα στο πλαίσιο του οποίου διαμορφώνεται η πρόταση αξίας του οικοσυστήματος; Η μελέτη επεκτείνεται επιδιώκοντας να προσδιορίσουμε άμεσες συνεργασίες τις οποίες αναπτύσσει η κεντρική επιχείρηση σε επίπεδο προσφοράς και ζήτησης, καθώς και κατά πόσο υπάρχουν άλλα μέλη τα οποία συμμετέχουν στο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Επιπρόσθετα, στόχος μας ήταν να κατανοήσουμε τον ρόλο τον οποίο διαδραματίζει η κεντρική επιχείρηση εντός του επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Εκτός όμως από τα προαναφερθέντα, προσπαθήσαμε να μελετήσουμε τον τρόπο λειτουργίας του επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Πώς καταφέρνει η κεντρική επιχείρηση να πείσει τους συνεργάτες της να την ακολουθήσουν; Με ποιόν τρόπο/μέσα συντονίζεται με εκείνους; Τους επηρεάζει και με ποιόν τρόπο; Η μελέτη περιλαμβάνει μια επιπλέον ενότητα ζητημάτων που επιδιώξαμε να προσεγγίσουμε, η οποία αφορά σε ζητήματα στρατηγικής τα οποία ανακύπτουν. Ειδικότερα, εξετάσαμε κατά πόσο η κεντρική επιχείρηση επηρεάζεται από το επιχειρηματικό της οικοσύστημα αναφορικά με τις στρατηγικές αποφάσεις τις οποίες λαμβάνει. Με ποιόν τρόπο θα μπορούσε να δημιουργηθεί κουλτούρα επιχειρηματικού οικοσυστήματος στον ελληνικό τουρισμό; Επίσης, εξετάζοντας ζητήματα μέλλοντος, αναζητήσαμε πιθανές στρατηγικές που μπορεί να ακολουθήσει το επιχειρηματικό οικοσύστημα της κεντρικής επιχείρησης σε μεσομακροχρόνιο ορίζοντα. Τέλος, επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε ποιά είναι η στάση του μελετούμενου επιχειρηματικού οικοσυστήματος έναντι του οικοσυστήματος της Airbnb. Ώστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι προκειμένου να είμαστε σε θέση να προβούμε στην παραπάνω μελέτη, αξιοποιήσαμε το επιχειρηματικό οικοσύστημα της Aldemar Resorts S.A., η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες ξενοδοχειακές εταιρείες της Ελλάδας. Η μέθοδος την οποία χρησιμοποιήσαμε είναι η ποιοτική, με την πραγματοποίηση δομημένων ατομικών συνεντεύξεων («in-depth interviews»). Για την ανάλυση των πρωτογενών δεδομένων εφαρμόσαμε την μέθοδο της θεματικής ανάλυσης («thematic analysis») 6 σταδίων, όπως περιγράφεται από τις Braun & Clarke (2006). Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψαν ιδιαίτερα χρήσιμα συμπεράσματα. Κατ’ αρχάς, επιβεβαιώνεται ότι ο ακαδημαϊκός φακός των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων δύναται να περιγράψει το ελληνικό τουριστικό οικοσύστημα, το «Οικοσύστημα της Οικονομίας της Φιλοξενίας». Διαπιστώνουμε ότι διαμορφώνονται οικοσυστήματα σε διαφορετικά επίπεδα (εθνικά – τοπικά), καθώς το οικοσύστημα που αναπτύσσει γύρω της η κεντρική επιχείρηση αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου εθνικού οικοσυστήματος την «Εθνική Οικονομία της Φιλοξενίας», την οικονομία της Ελλάδας. Επιπρόσθετα, η κεντρική επιχείρηση στο επιχειρηματικό της οικοσύστημα αποτελεί την πηγή διαμόρφωσης του οράματος όλου του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, προσδοκώντας στη βιωσιμότητα. Η αξία που παράγεται από το επιχειρηματικό οικοσύστημα είναι ο συνδετικός ιστός ο οποίος δημιουργεί σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ των μελών του οικοσυστήματος. Ένα βασικό στοιχείο το οποίο απορρέει από το είδος των σχέσεων αυτών, είναι σημασία που φέρει η καλή υγεία του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, ως συνέπεια της καλής υγείας των μελών του. Το επιχειρηματικό οικοσύστημα της οικονομίας της φιλοξενίας, φαίνεται ότι διαχέεται κατά μήκος όλης της προμηθευτικής αλυσίδας, περιλαμβάνοντας σύνολο αλληλοσυνδεόμενων κλάδων. Τα σύνορά του επεκτείνονται πέρα από την παραδοσιακή αλυσίδα αξίας των προμηθευτών, περιλαμβάνοντας και άλλους δρώντες, αναδεικνύοντας τη σημασία που φέρει η ποικιλομορφία στο οικοσύστημα για την επίτευξη της επιθυμητής βιωσιμότητας. Επιπλέον, επιβεβαιώνεται το ακαδημαϊκό εύρημα ότι οι άλλες (ξενοδοχειακές) επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζονται ως ανταγωνιστές αλλά ως συναγωνιστές, καθώς και ότι οι σχέσεις που αναπτύσσονται σε τοπικό επίπεδο χαρακτηρίζονται από εγγύτητα. Η κεντρική επιχείρηση είναι σε θέση να δημιουργήσει και να στηρίξει το επιχειρηματικό της οικοσύστημα, λόγω της θέσης που φέρει μέσα σε αυτό, ως ένας Ηγέτης Καινοτομίας. Πείθει τους συνεργάτες της να την ακολουθήσουν αξιοποιώντας διοικητικά, αντικειμενικά/τεχνικά και άυλα εργαλεία πειθούς, γεγονός που είναι σε συνάρτηση με την υπάρχουσα ακαδημαϊκή μελέτη. Συντονίζεται με εκείνους χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο τυπικά μέσα, ενώ αξιοποιεί άτυπα εργαλεία σε μικρότερο βαθμό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, η κεντρική της θέση συνεπάγεται σημαντικές οικονομικές αλλά και λειτουργικές/στρατηγικές επιπτώσεις για τους συνεργάτες της, ως συνέπεια της δικής της δράσης. Εξετάζοντας ζητήματα στρατηγικής, προκύπτει ότι η κεντρική επιχείρηση δέχεται επίδραση από το επιχειρηματικό της οικοσύστημα, τόσο από τους συνεργάτες της όσο και από οικονομικούς παράγοντες του μακροπεριβάλλοντος του οικοσυστήματος. Επιδιώκοντας να προσδιορίσουμε τους τρόπους με τους οποίους θα ήταν δυνατό να καλλιεργηθεί κουλτούρα οικοσυστήματος στον ελληνικό τουρισμό, αναδεικνύεται ως σημαντικός ο ρόλος τον οποίο διαδραματίζουν διάφοροι φορείς, το κράτος αλλά και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Αναφορικά με κινήσεις στις οποίες μπορεί να προβεί το επιχειρηματικό οικοσύστημα της οικονομίας της φιλοξενίας σε μεσομακροχρόνιο ορίζοντα, εντοπίζουμε 5 πιθανές στρατηγικές, οι οποίες κρίνουμε ότι δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες μεταξύ τους. Τέλος, προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη στάση την οποία τηρεί το υπάρχον επιχειρηματικό οικοσύστημα της Aldemar Resorts S.A. έναντι του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της Airbnb, διαπιστώνουμε ότι οι απόψεις ποικίλουν. Προκύπτει ότι μπορεί να τηρεί θετική, αρνητική, ουδέτερη-προοδευτική στάση ή στάση αναμονής. Εν κατακλείδι, η παρούσα μελέτη συμβάλλει σημαντικά στη θεμελίωση της εφαρμογής του ακαδημαϊκού φακού των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων, ως μέσο προσέγγισης της φιλοξενίας η οποία αποτελεί το εθνικό μας προϊόν.
|
|---|
Copyright © 2013 Βιβλιοθήκη Ο.Π.Α. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.