Συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και προστασία καταναλωτή

Abstract

Η παρούσα επικεντρώνεται στην εξέταση του ρυθμιστικού και νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με αναφορές στο ενωσιακό δίκαιο, υπό το πρίσμα της προστασίας του καταναλωτή της. Αντικείμενο της εργασίας αποτελεί η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο το ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζει την ισορροπία των συμβατικών σχέσεων, τον βαθμό διαφάνειας στην αγορά ενέργειας και τελικά την ικανοποιητική πρόσβαση του καταναλωτή στο κοινωνικά και οικονομικά κρίσιμο αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας. Ως μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε η αναζήτηση, επιλογή και αξιολόγηση βιβλιογραφικών αναφορών από επιστημονικά βιβλία, άρθρα και εκθέσεις οργανισμών και επίσημων φορέων, νομολογίας του ΔΕΕ, του ΕΔΔΑ και των εθνικών δικαστηρίων, αποφάσεων της ΡΑΑΕΥ, η χρήση νομοθετικών κειμένων, καθώς και η αναζήτηση άρθρων σε έγκριτες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Στο τέλος της παρούσας, παρουσιάζεται κριτική επισκόπηση όσων αναπτύχθηκαν, καθώς και προτάσεις για την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών. Μέσα από την ανάπτυξη της θεματολογίας αναδεικνύεται η ανάγκη εναργέστερης προστασίας του καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας από το ισχύον ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Η προστασία του καταναλωτή υπονομεύεται σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως μέσω των αθέμιτων μεταβολών των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας, της ελλιπούς πληροφόρησης για την εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια και της ύπαρξης αθέμιτων εμπορικών πρακτικών εκ μέρους των προμηθευτών με την ενσωμάτωση καταχρηστικών όρων στις συμβάσεις προμήθειας. Η πρόσφατη παγκόσμια ενεργειακή κρίση ανέδειξε ακόμα περισσότερο την επιτακτική ανάγκη της προστασίας του καταναλωτή, καθώς και την ανάγκη ουσιαστικής αναμόρφωσης της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, στόχοι οι οποίοι θα επιτευχθούν μέσω της ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών σε αυτή με την αυτοπαραγωγή και αυτοκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και με τη συμμετοχή τους στις ενεργειακές κοινότητες.

This thesis focuses on examining the regulatory and legislative framework governing electricity supply contracts in Greece, with references to EU law, viewed from the perspective of consumer protection. The subject of this study is the analysis of how the regulatory and legislative framework governing the relationships between electricity suppliers and consumers affects the balance of contractual relations, the level of transparency in the energy market and ultimately the consumers’ satisfactory access to the socially and economically essential good of electricity. The methodology used consisted of the search, selection and evaluation of bibliographic references from scientific books, articles and reports by organizations and official bodies, case law from the Court of Justice of the European Union, the European Court of Human Rights and national courts, decisions of the Greek Regulatory Authority for Energy (RAAEY), the use of legislative texts, as well as the search for articles in reputable news websites. At the conclusion of this study, a critical review of the issues developed is presented along with recommendations to strengthen consumer protection. The analysis of the subject matter underscores the imperative need for more explicit protection of electricity consumers under the prevailing regulatory and legislative framework. Consumer protection is frequently compromised, particularly through unjustifiable alterations to electricity tariffs, inadequate disclosure regarding the application of adjustment clauses within variable tariffs and the prevalence of unfair commercial practices by suppliers, manifested through the inclusion of unfair terms in supply contracts. The recent global energy crisis has further underscored the imperative need to enhance consumer protection, as well as the necessity for a substantial reform of the internal energy market. These objectives are to be achieved through the active participation of consumers in the market via self-generation and self-consumption of electricity from renewable energy sources (RES), as well as their participation in energy communities.