NGEU: a groundbreaking fiscal instrument and its impact on GDP

Abstract

The COVID-19 pandemic exposed the structural limitations of the European Union’s economic framework and intensified the call for deeper fiscal integration. In response, the EU launched the Next Generation EU (NGEU), a historic €750 billion recovery initiative designed to foster economic recovery and long-term resilience. This thesis analyzes the design, rationale, and implementation of NGEU, emphasizing its innovative features, such as the issuance of common EU debt and performance-based disbursement linked to National Recovery and Resilience Plans (NRRPs). The study examines both the macroeconomic impact of NGEU on the EU’s GDP and the challenges related to fund absorption, institutional capacity, and legal legitimacy. Through simulation models (EAGLE and ECB-MC) and fiscal shock analysis, the findings suggest that NGEU has the potential to generate positive and lasting effects on GDP, especially in high-recipient countries like Italy and Spain. However, the effectiveness of the instrument depends heavily on timely implementation, productive investments, and coordinated governance. While NGEU represents a landmark in EU fiscal policy, its temporary nature raises critical questions about its role as a blueprint for future permanent fiscal instruments.Η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε τους διαρθρωτικούς περιορισμούς του οικονομικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενέτεινε την έκκληση για βαθύτερη δημοσιονομική ολοκλήρωση. Σε απάντηση, η ΕΕ ξεκίνησε το Next Generation EU (NGEU), μια ιστορική πρωτοβουλία ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, σχεδιασμένη για την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης και της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας. Η παρούσα διατριβή αναλύει τον σχεδιασμό, τη λογική και την εφαρμογή του NGEU, δίνοντας έμφαση στα καινοτόμα χαρακτηριστικά του, όπως η έκδοση κοινού χρέους της ΕΕ και η εκταμίευση βάσει απόδοσης που συνδέεται με τα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NRRP). Η μελέτη εξετάζει τόσο τον μακροοικονομικό αντίκτυπο του NGEU στο ΑΕΠ της ΕΕ όσο και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την απορρόφηση κονδυλίων, τη θεσμική ικανότητα και τη νομική νομιμότητα. Μέσω μοντέλων προσομοίωσης (EAGLE και ECB-MC) και ανάλυσης δημοσιονομικών σοκ, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το NGEU έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει θετικές και διαρκείς επιπτώσεις στο ΑΕΠ, ιδίως σε χώρες με υψηλούς αποδέκτες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μέσου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την έγκαιρη εφαρμογή, τις παραγωγικές επενδύσεις και τη συντονισμένη διακυβέρνηση. Ενώ το NGEU αποτελεί ορόσημο στη δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ, ο προσωρινός χαρακτήρας του εγείρει κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο του ως πρότυπο για μελλοντικά μόνιμα δημοσιονομικά μέσα.