Η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα και οι κυβερνητικές παρεμβάσεις: μια κριτική αξιολόγηση

Abstract

Η ενεργειακή κρίση του 2021-2022, αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19 και της γεωπολιτικής έντασης λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, επηρέασε δραματικά την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. Η Ελλάδα, ως χώρα με περιορισμένους εγχώριους ενεργειακούς πόρους, βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας, εν μέσω αυξημένων τιμών και γεωπολιτικών εντάσεων. Η εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, κυρίως φυσικό αέριο και πετρέλαιο, αποτέλεσε έναν καθοριστικό παράγοντα στην κρίση αυτή. Παρά τις προσπάθειες διαφοροποίησης και ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Ελλάδα εξακολουθεί να εξαρτάται από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, με αποτέλεσμα η ενεργειακή ασφάλεια να βρίσκεται σε κίνδυνο.Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, η ελληνική κυβέρνηση εφάρμοσε σειρά από κυβερνητικές παρεμβάσεις, όπως η θέσπιση επιδοτήσεων για τους λογαριασμούς ενέργειας, η εφαρμογή πλαφόν στις τιμές και η ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προώθησε στρατηγικές για τη διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας και την επιτάχυνση της στροφής προς τις ανανεώσιμες πηγές, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τις γεωπολιτικά ευάλωτες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτής της μετάβασης, η Ελλάδα επικεντρώθηκε στη στήριξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ενώ παράλληλα συνέχισε την αναδιάρθρωση του ενεργειακού της μείγματος για να μειώσει τη χρήση λιγνίτη και να ενισχύσει την παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο και ανανεώσιμες πηγές.Η παρούσα εργασία εξετάζει τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στην Ελλάδα, τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν για την αντιμετώπισή της και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων σε ενεργειακό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Ειδικότερα, συγκρίνονται οι πολιτικές της Ελλάδας με εκείνες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, για την ανάδειξη των κοινών προκλήσεων και των διαφορών στην αντιμετώπιση της κρίσης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.The energy crisis of 2021-2022, caused by the COVID-19 pandemic and geopolitical tensions due to Russia's invasion of Ukraine, severely impacted the global and European energy markets. Greece, as a country with limited domestic energy resources, faced significant challenges in the energy sector amidst rising prices and geopolitical instability. The country’s reliance on imported fossil fuels, primarily natural gas and oil, was a key factor in this crisis. Despite efforts to diversify and develop renewable energy sources, Greece remains dependent on fossil fuel imports, putting energy security at risk.In response to the consequences of the energy crisis, the Greek government implemented a series of interventions, such as subsidies for energy bills, price caps, and increased energy efficiency measures. Simultaneously, the European Union promoted strategies to diversify energy suppliers and accelerate the transition to renewables to reduce dependence on geopolitically vulnerable regions. As part of this transition, Greece focused on supporting renewable energy sources, particularly wind and solar, while continuing the restructuring of its energy mix to reduce lignite usage and increase energy production from natural gas and renewables.This thesis examines the impact of the energy crisis on Greece, the strategies implemented to address it and evaluates the effectiveness of government measures from an energy, economic, and environmental perspective. Specifically, it compares Greece’s policies with those of other European countries, such as Italy, Portugal, and Spain, to highlight both common challenges and differences in crisis management at national and European levels.