The ECB’s monetary policy toolkit: conventional and unconventional measures for economic stabilization and long-term resilience

Abstract

The European Central Bank's monetary policy plays a pivotal role in safeguarding price stability and promoting economic resilience within the euro area. Its standard operational framework forms the foundation for steering short-term interest rates and managing liquidity. By doing so, the ECB signals its monetary policy stance and supports monetary policy objectives. Since 2008, however, the Eurosystem has suffered from successive crises. The Global Financial crisis, the Sovereign debt crisis and the prolonged period of low inflation provoked major financial and economic challenges, which revealed that the existing toolkit had critical weaknesses and did not respond effectively to systemic risks. Against this background, it was profound that more flexible and targeted monetary policy instruments had to be developed. As a result, a range of unconventional tools were introduced by the ECB, which complemented its regular operating framework. These aimed to address several issues including lack of liquidity, dysfunctional money markets, financial fragmentation as well as deflationary pressures. All these measures succeeded in stabilizing the economy, while also generating measurable macroeconomic effects. The purpose of the thesis is to analyze (a) the ECB’s monetary policy toolkit, including both conventional and unconventional measures and (b) its contribution and importance to the economy’s stabilization as well as its medium- to long-term prospects. The effectiveness of the non-standard measures is assessed up to the end of 2019, therefore, the pandemic period is not covered by this paper.Η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και στην ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας εντός της ζώνης του ευρώ. To τακτικό λειτουργικό πλαίσιο της ΕΚΤ υποστηρίζει την καθοδήγηση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων και τη διαχείριση της ρευστότητας. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η ΕΚΤ σηματοδοτεί την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής κι επιτυγχάνει τους στόχους της. Ωστόσο, από το 2008, το Ευρωσύστημα υπέστη μία σειρά από κρίσεις. Η Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση, η Κρίση Δημόσιου Χρέους και η παρατεταμένη περίοδος χαμηλού πληθωρισμού δημιούργησαν σημαντικές χρηματοοικονομικές και οικονομικές προκλήσεις, οι οποίες ανέδειξαν ότι το υπάρχον πλαίσιο είχε σημαντικές αδυναμίες και δεν ανταποκρινόταν αποτελεσματικά στους συστημικούς κινδύνους. Υπό αυτές τις συνθήκες, κατέστη σαφής η ανάγκη ανάπτυξης πιο ευέλικτων και στοχευμένων εργαλείων νομισματικής πολιτικής. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ εισήγαγε ποικίλα μη συμβατικά μέτρα, συμπληρώνοντας το τακτικό της λειτουργικό πλαίσιο. Στόχος τους ήταν η αντιμετώπιση πολλαπλών θεμάτων όπως η έλλειψη ρευστότητας, η δυσλειτουργία των αγορών χρήματος, ο κατακερματισμός των χρηματοπιστωτικών αγορών καθώς και οι αποπληθωριστικές πιέσεις. Όλα αυτά τα μέτρα αποδείχτηκαν αποτελεσματικά για τη σταθεροποίηση των αγορών, ενώ είχαν και μακροοικονομικές επιδράσεις. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετήσει: (α) το πλαίσιο νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, περιλαμβάνοντας τόσο τα συμβατικά όσο και τα μη συμβατικά μέτρα και (β) τη συμβολή του πλαισίου στη σταθεροποίηση της οικονομίας καθώς και στις μεσο-μακροπρόθεσμες προοπτικές της. Η αξιολόγηση εκτείνεται έως το τέλος του 2019 που σημαίνει ότι η περίοδος της πανδημίας δεν καλύπτεται από την παρούσα μελέτη.