Ενεργειακή δίκαιη μετάβαση: επιπτώσεις & ανασταλτικοί παράγοντες. Οι περιπτώσεις Ελλάδας, Πολωνίας και Ρουμανίας

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση των επιπτώσεων της Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης στην Ελλάδα, την Πολωνία και την Ρουμανία σε περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, καθώς και η ανάπτυξη των ανασταλτικών παραγόντων στην πρόοδο της μετάβασης. Αρχικά, μέσω της βιβλιογραφικής επισκόπησης αναπτύσσεται η έννοια της Δίκαιης Μετάβασης, η οποία αναφέρεται στη διαδικασία μετάβασης προς μια βιώσιμη και περιβαλλοντικά φιλική οικονομία, διασφαλίζοντας κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα με στόχο την δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050. Επιπλέον, αναλύονται οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (2019) και οι στρατηγικές, οι προκλήσεις και τα οφέλη αυτών. Στην συνέχεια, μέσω της επεξεργασίας δεδομένων και με την βοήθεια διαγραμμάτων αναλύονται οι συνέπειες της Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης στον περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό τομέα για την Ελλάδα, την Πολωνία και την Ρουμανία, καταδεικνύοντας πως οι επιπτώσεις εμφανίζουν ομοιότητες ή διαφέρουν ανάλογα με την οικονομική και πολιτική κατάσταση που επικρατεί, την ενεργειακή διάρθρωση, το ρυθμιστικό πλαίσιο, την αποδοχή και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Τέλος, εξετάζονται οι ανασταλτικοί παράγοντες που δρουν ως εμπόδια και καθυστερούν την πρόοδο της μετάβασης στις τρεις υπο μελέτη χώρες, ενώ ταυτόχρονα τονίζεται η ανάγκη για άμεση ανάληψη δράσης αποσκοπώντας στην επιτυχή και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση.The purpose of this paper is to present the impacts of the Just Energy Transition in Greece, Poland and Romania on an environmental, economic and social level, as well as the development of the inhibiting factors in the progress of the transition. Initially, through the literature review, the concept of Just Transition is developed, which refers to the process of transition towards a sustainable and environmentally friendly economy, ensuring social justice and equality with the aim of creating green jobs and reducing dependence on fossil fuels to achieve climate neutrality by 2050. In addition, the Sustainable Development Goals, the European Green Deal (2019), and their strategies, challenges, and benefits, are analyzed. Then, through data processing and with the help of diagrams, the consequences of the Just Energy Transition in the environmental, economic and social sectors of Greece, Poland and Romania are analyzed, demonstrating how the impacts are similar or differ depending on the prevailing economic and political situation, the energy structure, the regulatory framework, the acceptance and awareness of citizens on environmental issues. Finally, the inhibiting factors that act as obstacles and delay the progress of the transition in the three countries under study are examined. At the same time, the need for immediate action is emphasized, aiming at a successful and just energy transition.