Ενεργειακή πολιτική της ΕΕ και της Ελλάδας

Abstract

Η μελέτη αυτή εξετάζει την εξέλιξη και τις τρέχουσες προκλήσεις της ενεργειακής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, με ιδιαίτερη έμφαση στα θεσμικά, πολιτικά και στρατηγικά πλαίσια που διαμορφώνουν τη λήψη αποφάσεων. Ξεκινώντας από τους πυλώνες της ενεργειακής ασφάλειας, της ενεργειακής απόδοσης και της απανθρακοποίησης, εξετάζει τον αντίκτυπο σημαντικών ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, όπως το πακέτο «Fit for 55» και η στρατηγική REPowerEU, ενώ παράλληλα αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή κρίση του 2021-2023 αναδιαμόρφωσε τις πολιτικές προτεραιότητες. Η ανάλυση προχωρά με τη χαρτογράφηση των πέντε διαστάσεων της Ενεργειακής Ένωσης στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ενέργειας και Κλίματος (NECP) της Ελλάδας, επισημαίνοντας τόσο τα επιτεύγματα όσο και τα επίμονα κενά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις καινοτόμες τεχνολογίες και τις αναδυόμενες πηγές ενέργειας, καθώς και στην ευθυγράμμιση των εθνικών πολιτικών με ευρύτερες ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Οι περιπτωσιολογικές μελέτες παρέχουν συγκεκριμένα παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δυναμικές εκτυλίσσονται στην πράξη, προσφέροντας πληροφορίες για τις επιτυχίες, τα εμπόδια και τα διδάγματα που αντλήθηκαν. Η μελέτη ολοκληρώνεται με τη σύνθεση των ευρημάτων σε όλα τα κεφάλαια, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνεκτικές στρατηγικές, ισχυρή διακυβέρνηση και συνεχή έρευνα για την επίτευξη μακροπρόθεσμης ενεργειακής ασφάλειας, βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας ενόψει των γεωπολιτικών και των περιβαλλοντικών προκλήσεων.This study explores the evolution and current challenges of energy policy in the European Union and Greece, with a particular focus on the institutional, political, and strategic frameworks that shape decision-making. Beginning with the pillars of energy security, efficiency, and decarbonization, it examines the impact of major European initiatives such as the "Fit for 55" package and the REPowerEU strategy, while also assessing how the energy crisis of 2021–2023 reshaped policy priorities. The analysis proceeds by mapping the five dimensions of the Energy Union within the framework of Greece’s National Energy and Climate Plan (NECP), highlighting both achievements and persistent gaps. Special emphasis is given to innovative technologies and emerging energy sources, as well as the alignment of national policies with broader European legislative initiatives. Case studies provide concrete examples of how these dynamics play out in practice, offering insights into successes, obstacles, and lessons learned. The study concludes by synthesizing findings across chapters, underlining the need for coherent strategies, robust governance, and ongoing research to achieve long-term energy security, sustainability, and resilience in the face of geopolitical and environmental challenges.