Τεχνολογική και πράσινη μετάβαση στον τομέα του τουρισμού

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τη διπλή μετάβαση, την τεχνολογική και την πράσινη, στον τουριστικό κλάδο, εστιάζοντας στις προοπτικές και τις προκλήσεις που προκύπτουν από τη σύζευξη τους στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της ελληνικής οικονομίας και η μετάβαση προς ένα βιώσιμο και ψηφιακά εξελιγμένο μοντέλο κρίνεται καθοριστική για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Η εργασία αναλύει τις ευρωπαϊκές και διεθνείς πολιτικές για την πράσινη ανάπτυξη και την κλιματική ουδετερότητα, καθώς και τις δράσεις που ενισχύουν τη βιώσιμη επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Παράλληλα, διερευνά τον ρόλο των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το διαδίκτυο των πραγμάτων και η ανάλυση δεδομένων στη διαμόρφωση ενός «έξυπνου» και περιβαλλοντικά υπεύθυνου τουρισμού. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περιοχή των Δωδεκανήσων, τα οποία αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα για την εφαρμογή δράσεων πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στον ελληνικό τουρισμό. Τα νησιά της περιοχής, όπως η Ρόδος, η Χάλκη και η Αστυπάλαια, έχουν υιοθετήσει πρωτοβουλίες που συνδυάζουν την αξιοποίηση της τεχνολογίας με τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, ενισχύοντας την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη φιλικότητα προς το περιβάλλον. Ενδεικτικά, το πρόγραμμα «Rhodes Co-Lab» παρουσιάζεται ως παράδειγμα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την προώθηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Τα συμπεράσματα της εργασίας αναδεικνύουν ότι η επιτυχής υλοποίηση της διπλής μετάβασης απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό, επενδύσεις σε υποδομές, εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων. Η εργασία συμβάλλει στην κατανόηση των δυνατοτήτων του ελληνικού τουρισμού να εξελιχθεί σε έναν πράσινο και τεχνολογικά καινοτόμο κλάδο, πλήρως εναρμονισμένο με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης.The present thesis examines the dual transition, technological and green, in the tourism sector, focusing on the opportunities and challenges arising from their interconnection within the framework of sustainable development. Tourism is one of the most vital pillars of the Greek economy, and the transition toward a sustainable and digitally advanced model is crucial for maintaining the sector’s competitiveness. The study analyzes European and international policies on green growth and climate neutrality, as well as initiatives that promote sustainable entrepreneurship and innovation. At the same time, it explores the role of emerging technologies, such as Artificial Intelligence (AI), the Internet of Things (IoT), and big data analytics in shaping a “smart” and environmentally responsible tourism industry. Special emphasis is placed on the Dodecanese Islands, which serve as a representative example of the implementation of green and digital transition actions in the Greek tourism sector. Islands such as Rhodes, Chalki, and Astypalaia have adopted initiatives that combine technological innovation with the sustainable management of natural resources, enhancing energy efficiency and environmental performance. The “Rhodes Co-Lab” initiative is mentioned as an example of collaboration between the public and private sectors for promoting sustainable tourism development. The findings of the research highlight that the successful realization of the dual transition requires strategic planning, investment in infrastructure, digital skills training, and collaboration among all stakeholders. The thesis contributes to understanding the potential of Greek tourism to evolve into a green and technologically innovative industry, fully aligned with the European strategies for sustainable development.