Δημόσιες συμβάσεις στον τομέα των ΑΠΕ στην Ελλάδα: ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και ανταγωνιστικών κριτηρίων

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει το πώς η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και ανταγωνιστικών κριτηρίων στις δημόσιες συμβάσεις έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) δύναται να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς παράλληλα να διακυβεύεται ο υγιής ανταγωνισμός. Αναλύεται το ενωσιακό και εθνικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων, της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και του δικαίου ανταγωνισμού, ιδίως σε έργα ΑΠΕ, εξετάζεται η αλληλεπίδρασή τους με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και αναλύεται σχετική νομολογία. Η εργασία εστιάζει τόσο στις ευκαιρίες που προσφέρουν τα «πράσινα» κριτήρια για την ενεργειακή μετάβαση, όσο και στις θεσμικές και τεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα εμπλεκόμενα μέρη και οι αναθέτουσες αρχές, με έμφαση στην Ελλάδα. Επισημαίνεται η σημασία εργαλείων, όπως η κοστολόγηση κύκλου ζωής, τα πρότυπα MEAT και οι διαγωνισμοί περί αποθήκευσης ενέργειας. Η παρούσα εργασία καταλήγει σε συμπεράσματα τα οποία καταδεικνύουν ότι οι δημόσιες συμβάσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως στρατηγικός μοχλός πράσινης πολιτικής, με την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται η διαφάνεια, η τεχνογνωσία και η κανονιστική σαφήνεια, προβαίνοντας, παράλληλα και σε συγκεκριμένες, εφαρμόσιμες προτάσεις για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής και οικονομικής αποδοτικότητας των έργων ΑΠΕ.

This thesis examines how the integration of environmental and competition criteria into public procurement processes for Renewable Energy Sources (RES) projects can foster sustainable development without jeopardizing fair competition. It analyses the EU and national legal frameworks governing public procurement, environmental law, and competition law—particularly in the context of RES projects—while also assessing their interaction with state aid rules and relevant case law. The research highlights both the opportunities that “green” criteria offer for the energy transition and the institutional and technical challenges faced by stakeholders and contracting authorities, with a specific focus on Greece. Key instruments such as life-cycle costing, the MEAT standards, and energy storage tenders are emphasized as crucial tools. The thesis concludes that public procurement can operate as a strategic lever of green policy, provided that transparency, expertise, and regulatory clarity are ensured, and it sets forth concrete, actionable recommendations aimed at enhancing the environmental and economic efficiency of RES projects.