Το καθεστώς των Διεθνών Στενών, το ιδιαίτερο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου, η χρήση τους από την Τουρκία και η στάση της κατά τη διάρκεια του Ρώσο-ουκρανικού πολέμου

Abstract

Η εκπόνηση της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας συντελείται με στόχο την πραγματοποίηση μίας σε βάθος ανάλυσης των διατάξεων που πλαισιώνουν τη χρήση των Διεθνών Στενών, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που διαμορφώθηκαν για τα Στενά του Βοσπόρου και την συνακόλουθη αξιοποίησή τους από την Τουρκική κυβέρνηση.Η ανάλυσή μας θα ξεκινήσει με μία συνοπτική παρουσίαση της ιστορικής εξέλιξης του Δικαίου της Θάλασσας, από τις απαρχές του, μέχρι την διαμόρφωση της σημερινής του μορφής, που κατοχυρώθηκε με τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών του 1982. Σε αυτή τη τελευταία Σύμβαση εδραιώθηκε η έννομη τάξη που καθορίζει το καθεστώς των Διεθνών Στενών, τα δικαιώματα των παράκτιων κρατών και τις διεκδικήσεις των χρηστών του θαλασσίου χώρου. Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί μία αναφορά και σε άλλα Διεθνή Στενά, τα οποία διέπονται από κάποιο ιδιαίτερο διεθνές καθεστώς.Στη συνέχεια και σε μία προσπάθεια να εξετάσουμε ενδελεχώς το ιδιαίτερο καθεστώς που περιβάλλει τα Στενά του Βοσπόρου, θα εντρυφήσουμε στη Συνθήκη του Μοντρέ. Θα επιχειρήσουμε να καταδείξουμε τον τρόπο με τον οποίο η γείτονας χώρα, Τουρκία, ερμηνεύει τις διεθνείς Συνθήκες κατά το δοκούν και κατά περίπτωση. Αυτό θα καταστεί εφικτό μέσω της ανάλυσης ορισμένων χαρακτηριστικών γεγονότων.Τέλος, θα καταπιαστούμε με ένα επίκαιρο θέμα που είναι ο Ρωσο-Oυκρανικός πόλεμος. Θα ξεκινήσουμε την μελέτη μας από την Ουκρανική κρίση του 2014 και θα φτάσουμε έως και τον Ρωσο-Oυκρανικό πόλεμο που ξέσπασε το 2022. Αφού εξεταστούν αυτά τα δύο ιστορικά γεγονότα και παρουσιαστεί ο τρόπος που αντέδρασε η Τουρκία σε έκαστο από αυτά, θα καταδείξουμε κάποιους συμπληρωματικούς λόγους που επηρεάζουν τις αποφάσεις και τη στάση της σε ό, τι αφορά τα Στενά αλλά και την ερμηνεία της Συνθήκης του Μοντρέ.

The purpose of this diplomatic thesis is to carry out an in-depth analysis of the provisions that determine the use of International Straits, the distinctive characteristics developed for the Bosporus Straits and the way Turkey controls the Straits.Our analysis will begin with a brief presentation of the historical evolution of the Law of the Sea from its early beginnings up until its current form, which was enshrined in 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea. In this last Convention, the legal order defining the status of International Straits, the rights of coastal states and the claims of maritime space users were established. Furthermore, we will refer to some other International Straits who are also governed by a special international regime.Subsequently, in an attempt to examine thoroughly the regime of the Bosporus Straits, we will examine the Treaty of Montreux. We will attempt to demonstrate how our neighboring country, Turkey, interprets International Treaties on a case-by-case basis. This will be made possible through the analysis of certain characteristic and significant examples.Finally, we will deal with a current issue, which is the Russian-Ukrainian war. We will start our study from the Ukrainian crisis of 2014 and reach up to the Russian-Ukrainian war that broke out in 2022. After examining those two historical events and presenting the way Turkey reacted to each one of them, we will demonstrate some additional reasons that influence the decision-making process and their attitude regarding the Straits, as well as the interpretation of the Montreux Treaty.