Mental accounting related to taxes. the case of Greece

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά τη νοητική λογιστική και τη σχέση της με τη φορολογική συμπεριφορά, με έμφαση στις περιπτώσεις φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Η νοητική λογιστική είναι μια ψυχολογική διαδικασία κατά την οποία οι άνθρωποι διαχωρίζουν τα οικονομικά τους σε νοητικούς λογαριασμούς για τη λήψη οικονομικών αποφάσεων.Η έρευνα βασίστηκε σε δείγμα 103 συμμετεχόντων και διερεύνησε τις διαφορές στη νοητική λογιστική μεταξύ αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν ισχυρότερη τάση να διατηρούν ξεχωριστούς λογαριασμούς για φορολογικές υποχρεώσεις όπως ο ΦΠΑ, αν και η διαφορά αυτή είναι περιορισμένη. Η γνώση της φορολογίας συνδέεται με την τάση για νοητική λογιστική, ενώ η οικονομική πίεση την μειώνει.Επιπλέον, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η πειθαρχία και η μειωμένη παρορμητικότητα, ενισχύουν την εφαρμογή της νοητικής λογιστικής. Τα άτομα με καλύτερη φορολογική γνώση τείνουν να προγραμματίζουν περισσότερο τις υποχρεώσεις τους, μειώνοντας τη φοροδιαφυγή.Η μελέτη προτείνει την ενίσχυση της φορολογικής παιδείας και τη μείωση της οικονομικής πίεσης ως μέτρα για την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης. Τα αποτελέσματα συμβάλλουν στην κατανόηση της επίδρασης ψυχολογικών παραγόντων στη φορολογική συμπεριφορά.

This study examines mental accounting and its relationship with tax behavior, focusing on tax avoidance and evasion in Greece. Mental accounting refers to the psychological process by which individuals compartmentalize their finances into mental accounts to make financial decisions.Based on a sample of 103 participants, the research explores differences in mental accounting between self-employed individuals and employees. Findings reveal that self-employed individuals are more likely to maintain separate accounts for tax obligations, such as VAT, though the difference is minor. Tax knowledge positively correlates with mental accounting, while financial scarcity reduces it.Additionally, personality traits like conscientiousness and reduced impulsivity strengthen the application of mental accounting. Individuals with better tax knowledge are more likely to plan their tax obligations, reducing tax evasion.The study suggests enhancing tax education and alleviating financial pressures as measures to improve tax compliance. The findings provide insights into the psychological factors influencing tax behavior.