Leveraging trade for climate goals: economic motives behind the EU's influence on global environmental policy

Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει τα οικονομικά κίνητρα πίσω από τις περιβαλλοντικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), μέσα από το πρίσμα της περιβαλλοντικής διπλωματίας και της εμπορικής πολιτικής. Παρά τo διαδεδομένο αφήγημα ότι οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ καθοδηγούνται αποκλειστικά από τη δέσμευσή της στην παγκόσμια βιωσιμότητα, η μελέτη αυτή υποστηρίζει ότι σημαντικά οικονομικά συμφέροντα παίζουν επίσης ρόλο. Η ΕΕ έχει αξιοποιήσει το σημαντικό οικονομικό της μέγεθος για να επηρεάσει άλλα κράτη, ενσωματώνοντας περιβαλλοντικά πρότυπα σε Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου (ΣΕΕ) με στόχο τόσο τη διεύρυνση της πρόσβασης σε αγορές όσο και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανάλυση διαρθρώνεται σε πέντε βασικά κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο εισάγει τη στρατηγική χρήση της περιβαλλοντικής διπλωματίας από την ΕΕ ως εργαλείο διαφοροποίησής της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εστιάζοντας στην ανάπτυξη περιβαλλοντικών πολιτικών και τη σύνδεσή τους με οικονομικούς στόχους. Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει την εξέλιξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ και τον αντίκτυπό της στις διεθνείς περιβαλλοντικές διαπραγματεύσεις. Το τρίτο κεφάλαιο αναλύει τα οικονομικά θεμέλια των περιβαλλοντικών στρατηγικών της ΕΕ, αποκαλύπτοντας πώς τα οικονομικά οφέλη έχουν συχνά υποστηρίξει πολιτικές που παρουσιάζονται ως αλτρουιστικές. Σε αυτό περιλαμβάνεται και μία οικονομετρική μελέτη περίπτωσης που δείχνει πώς η ΕΕ χρησιμοποιεί τις ΣΕΕ τόσο για την προώθηση περιβαλλοντικών πολιτικών όσο και για τη διασφάλιση πλεονεκτημάτων πρόσβασης στην αγορά για τις πράσινες βιομηχανίες της. Το τέταρτο κεφάλαιο εμβαθύνει στα οικονομικά μοντέλα που αναλύουν τη λειτουργία και τις επιπτώσεις του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), ενός καινοτόμου μέτρου που συμπληρώνει το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών με στόχο τη μείωση του κινδύνου διαρροής άνθρακα και την υποστήριξη των ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Το τελευταίο κεφάλαιο συνθέτει τα ευρήματα, προσφέροντας μια πιο σύνθετη και ισορροπημένη προσέγγιση στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ ενσωματώνει την οικονομική ανάπτυξη με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η εργασία αυτή υποστηρίζει ότι η περιβαλλοντική διπλωματία της ΕΕ δεν αποτελεί μόνο ηγετική προσπάθεια προώθησης της παγκόσμιας βιωσιμότητας, αλλά και στρατηγικό εργαλείο ενίσχυσης των δικών της οικονομικών συμφερόντων, υποστηρίζοντας ένα ευρύτερο πρόγραμμα διατήρησης της ανταγωνιστικότητας στη διεθνή αγορά.

This paper explores the economic motivations behind the European Union's (EU) environmental policies, specifically through the lens of environmental diplomacy and trade policy. Despite the common narrative that the EU's environmental initiatives are driven purely by a commitment to global sustainability, this study argues that significant economic interests also play their role. The EU has leveraged its considerable economic size to influence other nations, embedding environmental standards within Free Trade Agreements (FTAs) to expand market access and promote sustainable practices worldwide. The analysis is structured into five main chapters. The first chapter introduces the EU's strategic use of environmental diplomacy as a differentiation tool from the United States, focusing on the development of environmental policies and their intertwining with economic objectives. The second chapter examines the EU's environmental policy evolution and its impact on international environmental negotiations. The third chapter discusses the economic underpinnings of the EU's environmental strategies, revealing how economic benefits have often underpinned ostensibly altruistic environmental policies. This includes an econometric case study demonstrating how the EU uses FTAs to both promote environmental policies and secure market advantages for its green industries. The fourth chapter delves into the economic models illustrating the function and implications of the Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), an innovative measure that complements the Emissions Trading System by mitigating the risk of carbon leakage and promoting EU industries. The final chapter synthesizes the findings, offering a nuanced view of the EU's approach to integrating economic growth with sustainable development. This paper posits that the EU's environmental diplomacy is not only a leader in promoting global sustainability but also a strategic tool to enhance its own economic interests, supporting a broader agenda of maintaining competitiveness in the global market.